En uygun kargo seçeneği, gönderinizin hacmine, ağırlığına, hedef pazara, teslim hızına, ürün hassasiyetine ve bütçenize göre değişir. Aynı yük, yanlış mod seçimi yüzünden gereksiz günler kaybedebilir ya da tahmin edilenden çok daha yüksek maliyet çıkarabilir. Bu rehber, hava–deniz–karayolu seçeneklerini operasyonel gerçeklerle karşılaştırarak; hangi durumda hangisinin daha uygun olduğunu, kırılgan ürünler ve acil gönderiler gibi özel senaryolarda nelere dikkat edilmesi gerektiğini ve toplam sahip olma maliyetini (TCO) nasıl hesaplayabileceğinizi adım adım anlatır. CargoPlan’ın Afrika odaklı sahadan tecrübeleriyle örnekler vererek karar vermenizi kolaylaştırıyoruz.

Hızlı Bakış: Hangi Mod Ne Zaman “Doğru” Karar?

• Hava Kargo: Zaman kritikse (acil yedek parça, bozulabilir gıda, ilaç, yeni sezon tekstil), yüksek değerli veya hafif-hacimli ürünlerde ideal. Tipik teslim süresi iş günleriyle ölçülür. Hacimsel ağırlık (volumetrik) maliyeti artırabilir.
• Denizyolu (FCL/LCL): Hacimli ve ağır yüklerde birim maliyet en düşük. Teslim süresi haftalarla ölçülür. FCL’de elleçleme az ve güvenlik yüksek; LCL küçük hacimler için esnek ve ekonomik.
• Karayolu: Kıtaiçi/komşu ülke taşımalarında hızlı ve esnek. Afrika hattında deniz/hava ana mod, karayolu çoğunlukla varış ülkesindeki iç dağıtım için kullanılır. Avrupa hatlarında Türkiye çıkışlı taşımalarda çok güçlü bir alternatif.

Karşılaştırma Tablosu

Kriter	Hava Kargo	Denizyolu (FCL)	Denizyolu (LCL)	Karayolu
Teslim Süresi	Çok hızlı (gün)	Yavaş (hafta)	Yavaş+ (konsolidasyon nedeniyle daha uzun)	Hızlı–orta (bölgeye göre)
Birim Maliyet	Yüksek	Düşük	Orta	Orta
Hacim Uygunluğu	Düşük–orta	Çok yüksek	Düşük–orta	Orta–yüksek
Güvenlik/Elleçleme	Yüksek, fakat elleçleme sık	Çok yüksek (tek gönderici)	Orta (çoklu elleçleme)	Orta–yüksek
Esneklik	Uçuş-ağ frekansına bağlı	Sefer takvimine bağlı	Konsolidasyona bağlı	Hat/doğrudanlık yüksek
Karbon Ayak İzi	En yüksek	En düşük	Düşük	Orta
Evrak/Gümrük Karmaşıklığı	Orta	Orta	Orta–yüksek	Orta

Hava Kargo: Hızın Parladığı Yer

Ne zaman tercih edilir?
Acil siparişler, bozulabilir gıdalar, ilaç–medikal, yüksek değerli elektronik, sezonluk koleksiyonlar ve e-ticaret premium teslimatlar.

Maliyet mantığı:
Hava kargoda fiyatlandırma çoğunlukla hacimsel ağırlık ile yapılır. Genel bir kural olarak cm ölçülerinde:
Hacimsel kg = (En × Boy × Yükseklik) / 5000
Hacimsel ağırlık, gerçek ağırlıktan büyükse fiyatlandırma buna göre yapılır. Hafif ama hacimli koliler için maliyet hızla artar.

Ambalaj–risk ipuçları:
Düşme ve titreşim riskleri düşünülerek çift kutulama, kalıplı EPE/EPS yastıklama ve “kırılgan/üst-bu-yön” işaretlemeleri yapılmalıdır. Soğuk zincir gerektiren ürünlerde sıcaklık logları ve jel paketleri planlanmalıdır.

Afrika odağı:
İstanbul’dan Dakar, Lagos, Abidjan, Nairobi gibi merkezlere 2–5 iş günü bantları çoğu üründe iş hedeflerini kurtarır. Gümrük evrakı ve etiket dili (FR/EN) hatasız olmalıdır.

Denizyolu: Maliyet Şampiyonu

Ne zaman tercih edilir?
Makine, inşaat malzemesi, mobilya, otomotiv yedek parçada orta–yüksek hacim; stoklu ve planlı siparişler; proje kargoları.

FCL mi LCL mi?

• FCL (Full Container Load): Konteynerin tamamı tek göndericiye ait. Daha güvenli, daha az elleçleme, genellikle daha hızlı ve birim maliyet düşük.
• LCL (Less than Container Load): Konteyner yükünü farklı göndericiler paylaşır. Düşük–orta hacimlerde en iyi maliyet. Konsolidasyon/dekonsolidasyon nedeniyle transit süre biraz uzar.

Kritik eşik: 12–15 m³
Genel saha pratiği: ~12–15 m³ ve üzerindeki gönderilerde FCL birim maliyeti LCL’i yakalayıp geçmeye başlar. Daha küçük hacimlerde LCL toplam maliyeti düşürebilir.

Ambalaj–risk ipuçları:
Denizde ana risk nem ve harekettir. Konteyner içi “blocking & bracing” (kama, takoz, çıta) ve desikant/bariyer torba kullanımı hasarı dramatik azaltır. LCL’de çoklu elleçlemeden ötürü kutu dayanımı bir kademe yükseltilmelidir.

Afrika odağı:
Dakar (Senegal) gibi merkez limanlar Batı Afrika için dağıtım kapısıdır. Varış masrafları, terminal ücretleri ve olası demuraj/gün başı kira kalemlerini önceden tabloya eklemek bütçe sürprizlerini önler.

Karayolu: Esnekliğin Gücü

Ne zaman tercih edilir?
Türkiye–AB–Balkanlar–Kafkasya hattında en esnek modlardan biri. Kapıdan kapıya hız ve frekans sağlar. Parsiyel (LTL) ve komple (FTL) ile küçük–orta hacimlerde dahi rekabetçi.

Afrika bağlamı:
Kıtalararası taşımada karayolu, Afrika için genellikle liman–iç hat dağıtım bacağında devrededir. Senegal varışlı deniz/hava gönderilerinin Mali, Burkina Faso vb. ülkelere son kilometre taşınması karayoluyla yapılır.

Ambalaj–risk ipuçları:
Yol titreşimi ve üst üste istifte ezilme için köşe koruyucular, kaydırmaz tabaka, sağlam çember ve palet standardı kritik. ISPM-15 damgalı palet şarttır.

“Toplam Sahip Olma Maliyeti” ile Doğru Karar

Sadece navlun etiketine bakmak yanıltıcıdır. Aşağıdaki kalemleri tek tabloda hesaplayın:

1. Origin masrafları: İç nakliye, yükleme, depolama, belge.
2. Navlun: Hava/deniz/karayolu ana taşıma.
3. Varış masrafları: Terminal, elleçleme, depolama, olası demuraj–detention.
4. Gümrük vergileri ve KDV benzerleri: HS kodu ile belirlenir.
5. İç dağıtım: Limandan/ havalimanından alıcıya karayolu.
6. Ambalaj ve sigorta: Ürün riskine göre farklılaşır.
7. Sermaye maliyeti: Teslim süresi uzadıkça stok ve nakit bağlama maliyeti artar.

Maliyet ile hız arasındaki tatlı nokta çoğu zaman hava + deniz (çok modlu) hibrit planlarla yakalanır: örneğin kritik yedek parçayı havadan, hacmi yüksek yedek partileri denizden aynı anda çıkarmak.

Karar Ağacı: 6 Soruda En Uygun Kargo Seçeneği

1. Teslim zamanı kritik mi? Evet → Hava; Hayır → 2’ye geç
2. Hacim ≥ ~12–15 m³ veya ağırlık yüksek mi? Evet → FCL; Hayır → 3’e geç
3. Düzenli küçük sevkiyat mı yapıyorsunuz? Evet → LCL veya karayolu parsiyel; Hayır → 4’e geç
4. Ürün kırılgan/bozulabilir mi? Evet → Hava veya FCL + özel ambalaj; Hayır → 5’e geç
5. Bütçe en kritik faktör mü? Evet → Denizyolu öncelikli; Hayır → 6’ya geç
6. Pazar Afrika iç bölge mi? Evet → Ana mod deniz/hava + varışta karayolu; Hayır → Bölgeye göre karayolu da güçlü seçenek

Sektör Bazlı Öneriler

• Tekstil/Moda: Lansman ve sezonu kaçırmamak için “hava + deniz” karma plan; örnek: hızlı numuneler havadan, hacim denizden.
• Elektronik/Yedek Parça: Değer yoğun, hasas; hava kargo veya FCL. Hacimsel ağırlığa dikkat.
• Gıda–İlaç: Sıcaklık kontrollü taşıma; havada soğuk zincir veya denizde reefer. Evrak ve etiket dili kritik.
• Makine–İnşaat Malzemesi: FCL en ekonomik; LCL’de sağlam paketleme şart. Proje kargoda ölçü dışı (OOG) çözümler.
• E-ticaret/KOBİ Gönderileri: Hız beklentisi yüksek; ekspres hava + varışta güvenilir dağıtım ağı.

Sık Yapılan Hatalar ve Nasıl Kaçınılır?

• Sadece navluna bakmak: Varış masrafı ve iç dağıtımı unutmayın.
• Yanlış HS/GTİP: Vergi, izin, denetim değişir; gecikme ve ceza doğar.
• LCL’de zayıf paket: Çoklu elleçleme hasarı artırır; çift oluklu kutu, köşe koruyucu, çember zorunlu.
• Hava kargoda hacimsel sürpriz: Paket ölçülerini optimize edin; gereksiz boşluk hacmi şişirir.
• Afrika’da dil/etiket eksikliği: Francophone pazarlarda Fransızca, Anglophone pazarlarda İngilizce asgari metinler hazırlayın.

Mini Vaka: Aynı Ürün, Farklı Mod

• 12 m³/3,5 ton makine seti – İstanbul → Dakar
  • FCL 20’lik: En düşük birim maliyet, daha kısa varış süreçleri, düşük hasar riski.
  • LCL: Toplam masraf FCL’e yaklaşır, konsolidasyon nedeniyle süre uzar.
  • Hava: Zaman kazandırır ama birim maliyet çok yüksek.
• 1,2 m³/180 kg tekstil numune – İstanbul → Lagos
  • Hava: 2–4 iş günü, koleksiyon tarihi yakalanır.
  • LCL/Deniz: Ucuz ama sezon penceresini kaçırma riski.
  • Karayolu: Afrika kıtasına doğrudan uygun değil; varış ülkesinde iç dağıtım için kullanılır.

Sigorta, Incoterms® ve Paketleme Üçlüsü

Doğru Incoterms® (EXW, FOB, CIF, DAP, DDP vb.) seçiminde gümrük ve risk paylaşımını yazılı mutabakatla belirleyin. CIF/CIP söz konusuysa poliçeye ürün niteliği (kırılgan, sıcaklık kontrollü) ve paketleme türünü not ettirin. Denizde blocking & bracing, havada double-boxing, yolda köşe koruyucular ve kaydırmaz tabaka hasar dosyalarının önüne geçer.

CargoPlan ile Uçtan Uca Doğru Mod, Doğru Maliyet

CargoPlan, bağımsız bir lojistik firması olarak İstanbul ve Senegal ofisleriyle hava, deniz ve karayolu taşımalarında işletmenize en uygun kargo seçeneğini somut verilerle önerir. Afrika odaklı ağımızla FCL/LCL, reefer, proje kargo, ekspres hava ve varışta kapıdan kapıya dağıtım çözümlerini tek elden yönetiriz. İlk teklifte TCO tablosu, transit süre senaryosu, paketleme planı ve gümrük–etiket kontrol listesiyle riski ve maliyeti en baştan düşürün.

İhracat hedefinizi, ürün profilinizi ve teslim tarihinizi paylaşın; sizin için en uygun mod–maliyet kombinasyonunu bugün çıkaralım.

📩 info@cargoplan.com.tr