Senegal, Batı Afrika’nın en istikrarlı ekonomilerinden biri olarak Türkiye dâhil birçok ülkenin ticaret radarında yer alıyor. Ancak bu avantajlı pazar, gümrük süreçlerinin karmaşık yapısı ve bürokratik işlemlerin fazlalığı nedeniyle zaman zaman ihracatçılar için zorluklar yaratabiliyor. Senegal’e ürün gönderirken karşılaşılan gümrük sorunlarını önceden bilmek, belgeleri eksiksiz hazırlamak ve yerel prosedürleri doğru yönetmek, teslimat süresini kısaltmanın ve maliyetleri kontrol altında tutmanın en etkili yoludur. Bu yazıda, Senegal’e gönderimlerde en sık karşılaşılan gümrük sorunlarını ve bunlara karşı uygulanabilecek pratik çözümleri adım adım inceliyoruz.
Senegal gümrük sisteminin temelini, Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği’ne (UEMOA) bağlı ortak tarife sistemi oluşturur. Bu sistem, birçok üründe belirli vergisel kategoriler tanımlar: hammadde için %5, yarı mamul için %10, nihai tüketim ürünleri için %20 oranında gümrük vergisi uygulanır. Ancak ihracatçılar için sorun sadece vergi oranlarıyla sınırlı değildir. Gecikmelerin, cezaların ve ilave masrafların büyük kısmı belgelerdeki eksikliklerden, ön denetim prosedürlerinin atlanmasından ve etiketleme hatalarından kaynaklanır.
1. Yanlış veya Eksik HS/GTİP Kodu Kullanımı
Senegal’e gönderimlerde en sık yapılan hatalardan biri ürünün yanlış gümrük tarife kodu (HS/GTİP) ile beyan edilmesidir. Yanlış kod, ürünü yanlış kategoriye sokarak fazla vergi ödenmesine veya ürünün “izinli olmayan” sınıfa girmesine neden olabilir.
Çözüm: Ürün açıklamalarını teknik özellikleriyle birlikte yazın ve hem ihracatçı birliği hem de alıcı ülke gümrük müşavirinden doğrulama alın. Tüm belgelerde aynı kodu kullanın; farklı belgelerde farklı kodlar tutarsızlık doğurur.
2. Zorunlu Yükleme Öncesi Denetim (PSI) Eksikliği
FOB değeri 3 milyon CFA (yaklaşık 4.900 USD) üzerindeki tüm gönderiler için Senegal, Cotecna veya yetkili kurumlar tarafından yürütülen yükleme öncesi denetimi (Pre-Shipment Inspection) zorunlu kılar. Denetim yapılmadan gönderilen ürünlerde, varışta %20’ye varan para cezaları uygulanır ve gümrük işlemleri haftalarca gecikir.
Çözüm: PSI gerekliliğini yükleme öncesinde teyit edin, randevuyu erken alın ve raporu sevkiyat belgeleriyle birlikte dosyalayın.
3. Belgelerde Tutarsızlık
Ticari fatura, çeki listesi, konşimento ve menşe belgesi arasında miktar, ağırlık veya değer farkı olması, Senegal gümrüklerinde gönderinin sistemde “uygunsuz” olarak işaretlenmesine neden olur.
Çözüm: Belgeleri tek kaynaktan oluşturun. Birim, ölçü, ağırlık ve tutar bilgilerini kopyala–yapıştır yerine otomatik veri tabanından çekin. Menşe belgesi ve fatura tutarlarını birebir eşleştirin.
4. Fransızca Etiketleme Eksikliği
Senegal, Fransızca konuşulan bir ülkedir ve özellikle tüketiciye dönük ürünlerde etiketlerin Fransızca olması zorunludur. Gıda, kozmetik, ilaç, kimyasal ve elektronik ürünlerde etiket eksikliği nedeniyle mallar gümrükte tutulabilir veya yeniden etiketleme masraflarıyla karşılaşabilirsiniz.
Çözüm: Etiketleri Fransızca olarak hazırlayın; ürün adı, içerik, net miktar, kullanım talimatı, üretici ve ithalatçı bilgisi mutlaka yer alsın. Gerekirse çift dilli (FR–EN) etiket kullanın.
5. Ahşap Ambalajlarda ISPM-15 Damgası Eksikliği
Senegal, uluslararası ISPM-15 standardına göre ısıl işlem görmemiş ahşap ambalajların girişine izin vermez. Bu damga yoksa konteyner karantina alanına çekilir, yük boşaltılır ve ekstra masraf çıkar.
Çözüm: Tüm palet ve ahşap kutuların ISPM-15 damgasına sahip olduğundan emin olun. Tedarikçinize bu şartı yazılı bildirin ve her sevkiyat öncesinde paletleri kontrol edin.
6. Gecikmiş Evrak Teslimi
Kargo varışta evraklardan önce geldiğinde, gümrükte bekleme süresi uzar ve konteyner demuraj maliyeti başlar. Özellikle denizyolu taşımacılığında bu durum sıklıkla görülür.
Çözüm: Belgeleri sevkiyatla aynı anda alıcıya ve müşavire e-posta ile “pre-alert” olarak gönderin. Telex release veya orijinal konşimentoyu doğru zamanda iletin.
7. Gümrük Sisteminde Dijital Uyumsuzluk
Senegal gümrükleri, GAINDE adlı dijital beyan sistemi üzerinden çalışır. Belgelerdeki küçük bir veri hatası (örneğin tarih veya fatura numarası) sistemde uyuşmazlık oluşturabilir.
Çözüm: Evraklardaki her veri satırını sistemsel olarak kontrol edin. Belgeleri PDF formatında tek paket halinde, isimlendirme standardıyla gönderin (örneğin: “INV_2025_05_Senegal.pdf”).
8. Uygun Olmayan Teslim Şekli Seçimi (Incoterms®)
Bazı ihracatçılar, Senegal gümrük mevzuatına uygun olmayan teslim şekillerini (örneğin DDP) tercih ederek gümrük vergilerini yanlış tarafın üstlenmesine neden olur.
Çözüm: Genellikle Senegal ihracatlarında CFR, CIF veya FOB teslim şekilleri önerilir. Gümrük sorumluluğu, sigorta ve navlun dağılımı yazılı şekilde netleştirilmelidir.
9. Etiket ve Ambalaj Dayanıklılığı
Yüksek sıcaklık ve nem, etiketlerin silinmesine, ambalajların yumuşamasına neden olabilir. Bu durum, özellikle gıda ve kozmetik ürünlerinde kalite kontrol aşamasında reddedilme riskini artırır.
Çözüm: Tropik iklim koşullarına dayanıklı ambalaj ve etiket malzemeleri (lamine, çift kat koruyucu) kullanın. Konteynerlerde nem alıcı (desikant) poşetler yerleştirin.
10. Gümrükte Bürokratik Gecikmeler
Belgeler eksiksiz olsa bile bazı durumlarda yerel memur onaylarının gecikmesi söz konusu olabilir.
Çözüm: Senegal’de çalışan güvenilir bir gümrük müşavirliği veya lojistik firmasıyla iş birliği yapın. Yerel temsilci, gümrükte evrak takibini anlık yapabilir ve süreci hızlandırır.
CargoPlan ile Senegal Gümrük Süreçlerinde Güvenli Taşımacılık
Bağımsız bir lojistik firması olan CargoPlan, İstanbul ve Senegal ofisleriyle Afrika operasyonlarında firmalara uçtan uca destek sunar. Senegal’e ihracatta belge hazırlığı, yükleme öncesi denetim (PSI), etiketleme kontrolü, FCL–LCL taşımacılığı, sigorta ve gümrük danışmanlığı hizmetleriyle gönderilerinizi güvenli ve sorunsuz şekilde yönetir. CargoPlan, hem Türkiye’deki çıkış sürecini hem de Senegal’deki varış aşamasını aynı sistem üzerinden takip ederek zaman kaybını önler.
Gümrük hatalarının neden olduğu masrafları minimize etmek ve teslimat sürecini hızlandırmak için CargoPlan ekibinden profesyonel destek alabilirsiniz.