Afrika pazarına ihracat yapmak isteyen firmalar için en kritik karar noktalarından biri taşıma modunun seçimidir. Havayolu ve denizyolu taşımacılığı, teslim süresi, maliyet, ürün tipi ve operasyonel gereklilikler açısından birbirinden çok farklı dinamiklere sahiptir. Doğru karar, yalnızca navlun maliyetine bakılarak değil; toplam taşıma süresi, gümrük süreçleri, ürün özellikleri ve hedef pazardaki altyapı koşulları dikkate alınarak verilmelidir. Bu yazıda, Afrika’ya ürün gönderirken hangi taşıma modunun daha avantajlı olduğunu tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Afrika’ya Taşımanın Zorlukları ve Stratejik Önemi
Afrika, geniş yüzölçümü ve altyapı farklılıkları nedeniyle taşımacılık planlamasında özel dikkat isteyen bir kıtadır. Liman kapasitesi, iç hat taşımacılığı, gümrük prosedürleri ve teslim süreleri ülkeye göre farklılık gösterir. Türkiye’den Batı Afrika’ya (Senegal, Nijerya, Fildişi Sahili), Orta Afrika’ya (Kamerun, Kongo) veya Doğu Afrika’ya (Kenya, Tanzanya) yapılan gönderilerde hem havayolu hem denizyolu seçenekleri aktif şekilde kullanılmaktadır.
Ancak hangi ürün grubu için hangisinin avantajlı olduğunu belirlemek, ihracat maliyetlerini optimize etmenin anahtarıdır.
1. Havayolu Taşımacılığı: Hız, Güvenlik ve Hassas Ürünler İçin İdeal
Havayolu taşımacılığı, Afrika’ya ürün gönderen ihracatçılar için en hızlı ve en güvenli yöntemdir. Ortalama teslim süresi 2–5 iş günü arasında değişir. Özellikle acil, yüksek değerli veya bozulabilir ürünlerde tercih edilir.
Avantajları:
- Kısa teslim süresi: 2–5 iş günü
- Yüksek güvenlik seviyesi
- Az elleçleme, düşük hasar riski
- Bozulabilir ve hassas ürünler için ideal
- Hızlı gümrük işlemleri (özellikle hava terminallerinde)
Dezavantajları:
- Maliyet, denizyoluna göre yüksektir
- Ağırlık ve hacim sınırlamaları vardır
- Hacimli ürünlerde navlun maliyeti katlanarak artar
Uygun ürün grupları:
İlaç, medikal malzeme, elektronik cihazlar, tekstil ürünleri, yedek parçalar, numune gönderileri, bozulabilir gıdalar.
Afrika örnekleri:
- İstanbul–Dakar (Senegal): ortalama 2–4 iş günü
- İstanbul–Lagos (Nijerya): 3–5 iş günü
- İstanbul–Nairobi (Kenya): 3–5 iş günü
Operasyonel not:
Hava kargo taşımalarında maliyet genellikle “hacimsel ağırlık” üzerinden hesaplanır.
Formül: (En × Boy × Yükseklik) / 5000.
Bu nedenle hafif ama hacimli ürünlerde maliyet hızla artabilir.
2. Denizyolu Taşımacılığı: Büyük Hacimli ve Dayanıklı Ürünler İçin En Ekonomik Çözüm
Denizyolu taşımacılığı, Afrika’ya ihracatta en yaygın ve maliyet avantajı en yüksek yöntemdir.
Konteyner taşımacılığı (FCL veya LCL), uzun teslim süresine rağmen yüksek hacimli gönderiler için en mantıklı seçenektir.
Avantajları:
- Büyük hacimli yüklerde düşük birim maliyet
- FCL’de daha güvenli ve sabit transit süresi
- Küçük işletmeler için LCL (parsiyel) esnekliği
- Her ürün tipine uygun konteyner alternatifi (reefer, open-top, flat rack vb.)
Dezavantajları:
- Teslim süresi uzun (ortalama 30–45 gün)
- Limanlarda ek ücretler (terminal, elleçleme, demuraj)
- LCL taşımada elleçleme sayısı fazla (hasar riski artabilir)
Uygun ürün grupları:
Makine, inşaat malzemesi, otomotiv yedek parçası, beyaz eşya, gıda, kimyasal ve tekstil ürünleri.
Afrika örnekleri:
- İstanbul–Dakar (Senegal): ortalama 35–40 gün
- İstanbul–Lagos (Nijerya): ortalama 30–35 gün
- İstanbul–Abidjan (Fildişi Sahili): ortalama 30–40 gün
FCL vs. LCL karşılaştırması:
- FCL (Full Container Load): Konteyner yalnızca size aittir. Güvenlik yüksek, transit süresi daha kısa.
- LCL (Less than Container Load): Küçük hacimli gönderiler için idealdir. Aynı konteyneri farklı firmalar paylaşır.
3. Hangi Modu Ne Zaman Seçmeli?
| Durum | Önerilen Taşıma Modu |
|---|---|
| Acil, kısa teslimat süresi gerekli | Havayolu |
| Büyük hacimli, düşük birim maliyetli ürün | Denizyolu (FCL) |
| Küçük hacimli ama düzenli gönderiler | Denizyolu (LCL) |
| Bozulabilir veya hassas yük | Havayolu |
| Düşük değerli ve dayanıklı ürün | Denizyolu |
| Sınırlı bütçe, esnek teslim süresi | Denizyolu |
| Sezonluk ürün veya yüksek değerli stok | Havayolu + Denizyolu kombinasyonu |
4. Karar Verirken Dikkate Alınması Gereken Faktörler
- Teslim Süresi: Siparişten teslimata kadar geçen toplam süreyi analiz edin.
- Ürün Hassasiyeti: Kırılgan, bozulabilir veya ısıya duyarlı ürünlerde hız ve kontrol önemlidir.
- Birim Maliyet: Navlun + liman + sigorta + iç dağıtım maliyetlerini birlikte değerlendirin.
- Gümrük Mevzuatı: Havayolu gönderileri genellikle daha hızlı işlenir, denizyolunda belge sayısı daha fazladır.
- Müşteri Beklentisi: Zaman mı, fiyat mı öncelikli? Stratejiyi buna göre kurun.
5. CargoPlan’ın Önerisi: Karma (Multi-Mod) Taşımacılık
Bağımsız bir uluslararası lojistik firması olan CargoPlan, Afrika operasyonlarında hem hava hem denizyolu modlarını entegre ederek en uygun maliyet–zaman dengesini sunar.
Senegal, Nijerya, Gana, Fildişi Sahili ve Kenya gibi pazarlarda:
- Acil gönderiler için hava kargo
- Yüksek hacimli projeler için denizyolu konteyner taşımacılığı
- Özel ürünlerde soğuk zincir, reefer ve proje kargo çözümleri
- FCL/LCL optimizasyonu ve gümrük–etiket danışmanlığı
CargoPlan, İstanbul ve Senegal ofisleriyle Afrika’ya ürün gönderiminde doğru taşıma modunu seçmeniz için tüm süreci tek elden yönetir.